ซีโอไลท์ (Zeolite )
ซีโอไลท์ เป็นแร่ซิลิเกตในรูปสารประกอบไฮดรัส อะลูมิโนซิลิเกต
(hydrous aluminosilicate)
ที่มีโครงสร้างเป็นรูพรุน ภายในโครงผลึกมีโมเลกุลของช่องอากาศอยู่
เป็นจำนวนมาก ซีโอไลท์ ที่เกิดจากธรรมชาติจากภูเขาไฟ ที่ทับถมมานาน
เป็นหลายร้อยๆล้านปี แร่ซีโอไลต์ จากแหล่งประเทศอินโดนีเซีย
จะมีองค์ประกอบของซิลิกา (silica) หรือซิลิคอนไดออกไซด์ (SiO2)
และอะลูมินา (alumina) และอะลูมินัมออกไซด์ (Al2O3) สูง
ที่สำคัญที่สุด เนื้อสีที่ดีที่สุด เนื้อสีเขียวอมฟ้า เป็นเกรดทึ่ดีที่สุด
ไม่ใช่สีเทา สีครีม สีน้ำตาล ส่วนใหญ่ แค่ในประเทศไทยเป็นแค่แร่เพอไรท์
แต่โฆษณาว่าเป็นแร่ซีโอไลต์  ต้องดูสี และดูค่าแลกเปลี่ยนประจุ (CEC)
ของดี ต้องมี 150-200

ประเภทของซีโอไลท์
1.ซีโอไลท์ ประเภทผง นิยมใช้กันมากในกลุ่มเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
โดยเฉพาะการเลี้ยงกุ้ง ใช้ได้ทั้งการเตรียมบ่อ โดยหว่านให้ทั่วพื้นบ่อ
หรือขณะเลี้ยง ซึ่งช่วยดูดซับแก๊สพิษ เช่น แอมโมเนีย แก๊สไข่เน่า
ที่เกิดจากของเสียจำพวกกุ้ง และอาหารที่เหลือเน่าเสีย
ปัจจุบันมีการนำไปประยุกต์ใช้ในทางการเกษตร
2.ซีโอไลท์ ประเภทเกร็ด นิยมใช้ในอุตสาหกรรมบำบัดน้ำเสียในอุตสาหกรรม
ใช้ในการกรองน้ำ (อัดอยู่ในรูปแท่ง) ตลอดจนใช้ในการกรอง บำบัดน้ำในฟาร์ม
ใช้ในจำพวกตู้ปลา และใช้เป็นตัวรองพื้นกระบะให้แมวฉี่ (cat sand)เป็นต้น
3.ซีโอไลท์ ประเภทเม็ด นิยมใช้กันทั่วไป เนื่องจากมีความสะดวกในการใช้
มากกว่าประเภทอื่น ๆ ในการเกษตร ซึ่งมีประโยชน์ดังนี้

ประโยชน์ของซีโอไลท์
     1.ซีโอไลท์ ใช้บำบัดน้ำเสีย
1)โดยการใช้สารซีโอไลท์ดูดซับแอลกอฮอล์ แก๊ซแอมโมเนีย (NH3)
ไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H2S) และไนโตรเจนไดออกไซด์ (NO2) ฯลฯ
ในบ่อปลา หรือบ่อเลี้ยงกุ้ง
2)ใช้ในการบำบัดน้ำเสียในบ่อพักน้ำของโรงงานแป้งมันสำปะหลัง
และโรงงานอุตสาหกรรมอื่น ๆ
    2.ซีโอไลท์ ใช้ผสมปุ๋ยเคมีเพื่อใส่ลงดิน
1)โดยเนื้อสารของซีโอไลท์จะทำหน้าที่เป็นตัวดูดซับธาตุอาหารในรูปประจุบวก
ที่มีในปุ๋ยเคมี ทำให้เกิดการสูญเสียธาตุอาหารพืชที่มีในปุ๋ยเคมีน้อยลง
หรือลดการสูญเสียของปุ๋ยเคมี
ลดการสูญเสียโดยการชะล้าง (leaching) ลดการสูญเสียไนโตรเจนในรูปก๊าซ
เช่น กระบวนการดีไนตริฟิเคชัน (denitrification) ของไนโตรเจนในดินในรูป
ไนเตรด – ไนโตรเจน (NO3 – N)
2)ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ปุ๋ยเคมีให้สูงขึ้น
3)ช่วยเพิ่มปริมาณการดูดใช้ธาตุอาหารของพืชจากปุ๋ยเคมีที่ใส่
     3.ซีโอไลท์ ช่วยลดปัญหาเชื้อราในดิน ดินชื้นแฉะ เน่าเหม็น น้ำขัง
ลดเชื้อราไฟทอป
      4.ซีโอไลท์ ใช้เป็นสารปรับปรุงดิน
1)ช่วยเพิ่มความสามารถในการกักเก็บธาตุอาหารประจุบวกของดินทราย
ที่มีความสามารถดูดยึดต่ำ
2)ช่วยลดการสูญเสียธาตุอาหารพืช
3)ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ปุ๋ยเคมีของพืช
      5.ซีโอไลท์ ช่วยทำลายสารพิษตกค้างในอาหารสัตว์ ใช้ซีโอไลท์ผสม
ให้สัตว์กินตามปกติ จะทำให้อัตราการตายของหมู เป็ด หรือไก่ ลดลง
อีกทั้งยังทำให้มีการเจริญเติบโตและให้ผลผลิตเพิ่มขึ้น